Odprawa pieniężna – najważniejsze informacje
Z reguły mówi się, że ten rodzaj odprawy przysługuje tylko w przypadku zwolnień grupowych, co nie jest prawdą. Zgodnie z art. 10 ust. 1 ww. ustawy odprawę pieniężną może otrzymać także pracownik zwalniany w trybie indywidualnym.
Aby pracownik zwalniany indywidualnie otrzymał odprawę pieniężną, muszą zostać spełnione określone przesłanki. Pierwszą z nich jest istnienie wyłącznej i jedynej podstawy uzasadniającej rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem, leżącej po stronie pracodawcy. Podstawa ta musi być wyłączna, co w praktyce oznacza, że w przypadku braku tej przyczyny do rozwiązania stosunku pracy z danym pracownikiem by nie doszło. Do takich przyczyn można zaliczyć m.in. niekorzystną sytuację finansową pracodawcy, ogłoszenie likwidacji czy upadłości pracodawcy. Stosunek pracy może zostać rozwiązany także za porozumieniem stron, jednak warto wiedzieć, jakie elementy świadczą o jego skuteczności.
Dlatego warto znać odpowiedź na pytanie - wypowiedzenie umowy za porozumieniem stron - co powinno się w nim znaleźć? Aby rozwiązanie umowy o pracę skutkowało wypłacą odprawy pieniężnej, pracodawca musi zatrudniać minimum 20 pracowników. Warto wiedzieć także, że ten rodzaj odprawy może przysługiwać w przypadku rozwiązania umowy o pracę będącego skutkiem nie wyrażenia zgody przez pracownika na otrzymane przez niego wypowiedzenie zmieniające warunki pracy lub płacy.
Jacy pracownicy są wyłączeni z otrzymania prawa do uzyskania odprawy pieniężnej?
Odprawa pieniężna będąca skutkiem rozwiązania umowy o pracę przysługuje przede wszystkim osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Nie będą do niej uprawnione osoby zatrudnione na podstawie mianowania, wykonujące swoje zadania na podstawie umowy cywilnoprawnej (zlecenia, o dzieło), pracownicy tymczasowi, a także ci, którzy złożyli wypowiedzenie z własnej inicjatywy lub gdy przyczyna zwolnienia leży wyłącznie po stronie pracownika wynikającego np. ze zwolnienia w trybie dyscyplinarnym lub wynikającego z nieprzestrzegania zasad i regulaminu pracy w danym zakładzie. Do takich podstaw można zaliczyć nieprzestrzeganie ustalonego czasu pracy, w kontroli której pomaga rejestracja czasu pracy.
Zwolnienia grupowe a odprawy pieniężne
Do zwolnienia grupowego dochodzi w sytuacji, gdy pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników, a powody rozwiązania umów o pracę nie leżą po stronie pracowników. W przypadku zwolnienia grupowego u pracodawcy, który zatrudnia 100 pracowników dochodzi, gdy w okresie 30 dni dojdzie do zwolnienia 10 osób, w przypadku zatrudniania od 100 do 300 pracowników zwolnienie grupowe ma miejsce, gdy rozwiązanie umów o pracę następuje z 10% załogi. W przypadku dużych firm, zatrudniających do najmniej 300 osób wystarczy zwolnienie 30 z nich. W każdym z powyższych przypadków ważne jest, aby do zwolnienia ww. liczby osób doszło w okresie nie dłuższym niż 30 dni.
Wysokość odprawy pieniężnej
Wysokość odprawy pieniężnej jest zależna od okresu stażu u pracodawcy, z którym następuje rozwiązanie stosunku pracy oraz od wysokości jego dotychczasowego zatrudnienia. Jeśli pracownik był zatrudniony przez mniej niż 2 lata u danego pracodawcy, przysługuje mu odprawa w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia. Odprawa w wysokości 2-miesięcznego wynagrodzenia należy się osobie zatrudnionej przez okres od 2 do 8 lat, a w wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia, w przypadku gdy pracownik u danego pracodawcy świadczył pracę przez co najmniej 8 lat. Co ważne, okresy pracy u danego pracodawcy sumują się (w przypadku przerw w zatrudnieniu). Do ustalania prawa do odprawy zalicza się także okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy zgodnie z art. 231 Kodeksu pracy, a także u poprzednika prawnego obecnego pracodawcy.
